BT-4 Coaching van wedstrijden

Powerpoint presentatie van zaterdag is onderaan te vinden. Er zijn een aantal onderwerpen niet behandeld (o.a. rol van de media). Die onderwerpen werk ik uit op deze pagina in de loop van de week. De filmpjes die zijn getoond, zullen ook in de loop van de week beschikbaar zijn. Het uploaden kost wat tijd.

Eind maart wordt in Almere de Final Four van de Nederlandse Beker gespeeld. Naast de wedstrijden vindt er ook een BT-4 workshop plaats met als onderwerp: het coachen van wedstrijden. De bijdrage op deze website is voor een deel een voorstudie over wat er deze dag behandeld gaat worden. De workshop vindt plaats op zaterdag tijdens de finale van de Dames eredivisie. Deelnemers analyseren de wedstrijd en gebruikte strategieën. Daarnaast komen een veelvoud aan andere onderwerpen aan bod:

  • Wedstrijdplan; balans tussen alles weten en alles zeggen.
  • Hoe creëren we spelers die in het moment zien en doen? Actiedenkers.
  • Aanval en verdediging; groepsdynamica ten opzichte van gebruikte aanval en verdediging. Hoe belangrijk is vertrouwen in de uitvoering van basketbaltechnieken. Of hoe grijpen mentale processen in technische en tactische zaken?
  • Gebruik van statistieken, voor, tijdens en na de wedstrijd;
  • Communicatie met je team. Wat kan je wel en beter niet zeggen tijdens wedstrijden, time-outs;
  • Situaties. Er worden een aantal situaties beoordeeld en becommentarieerd m.b.t. laatste seconde beslissingen, wel of geen fout maken. Dit wordt aan de hand van videobeelden gedaan.
  • Van (laatste) training naar wedstrijd. De impact van video – leercirkel van Kolb.
  • Blessures en de impact of non-impact op je team of op de tegenstander;
  • Omgang met de pers. Wat zeg je wel en niet, en voor wie zeg je dit eigenlijk? Ook de rol van nieuwe media wordt kort belicht. Moet je hierin mee of juist niet?
  • Wat is de juiste mentale balans voor je team? Hoe krijg je dat voor elkaar?
  • Hoe gaan we om met moeilijke momenten? Hebben we hiervoor een strategie. Is er een plan B?
  • De favoriet – hoe zorg je dat je team domineert en laat zien wat ze kunnen. Of juist de underdog – hoe stijgt het team boven zichzelf uit. Zitten er voordelen aan het jezelf als underdog zien?
  • Hoe is je engels?
Tal van onderwerpen die stof genoeg geven om uitgebreid in te gaan op het coachen van wedstrijden. We zijn met een grote groep, maar gaan proberen om de workshop zo interactief mogelijk te maken. In de komende weken plaats in hieronder een aantal filmpjes en artikelen om door te lezen.
Om een en ander te starten hier een voorbeeld van de bekerwedstrijd (kwartfinale) tussen Bergen op Zoom en Nijmegen in 2010. Van te voren zou iedereen een time-out nemen om de laatste seconden van deze wedstrijd met orde en structuur vorm te geven. In dit geval werd er geen time-out genomen en speelden spelers op instinct de wedstrijd uit. In hoeverre vertrouw je je team en ben je bereid dit risico te lopen. Want stel dat je niet wint of spelers weten niet wat te doen? Dan staat iedereen naar de coach te kijken. Hoe heeft ‘ie zo dom kunnen zijn om geen time-out te nemen. Je had toch nog time-outs?? Ja, inderdaad. Maar de coach van de tegenstander was door zijn time-outs heen. En die wilde ik geen kans geven zich te organiseren. Kijk zelf:
please install flash
Coachen en trainen worden in het basketbal veel door elkaar gehaald. Een belangrijk deel van het coachen van wedstrijden, wordt al gedaan bij het coachen van je spelers in de training. Ik ga geen academische discussie houden over wanneer je een trainer bent en wanneer een coach, maar beslissingen in de wedstrijden worden ook gemaakt bij de trainingen. Het onderscheidt tussen trainer en coach wordt in het Engels niet gemaakt. Daar ben je een coach en noemen ze een fysiotherapeut een trainer.
Bij de workshop die wordt gegeven in Almere is het uitgangspunt dat de cursisten worden opgeleid voor het hoogste basketbalniveau in Nederland. Prestatiesport dus en dat houdt in dat we het presteren van een team en individuen als uitgangspunt nemen. Dat benoem ik, omdat er daarmee geen discussie’s komen over het verschil en belang van opleiden ten opzichte van presteren. Daar is wel verschil in. In principe zou een prestatie-coach niet meer bezig moeten zijn met technische details. Het gaat terug naar punt 2 in de onderwerpen die hierboven staan. Je wilt spelers die niet bezig zijn met vorige acties, maar in het moment spelen. Soms zal het nodig zijn omdat daarmee een situatie kan verbeteren en je een team kan helpen.

Onderstaand fragment wordt tijdens de workshop gebruikt. Het is een wedstrijd in de top-16 tussen Cantu en Olympiakos.

please install flash

Hier is een weergave (in PDF en dus te downloaden) zonder filmpjes. Het kan gebruikt worden voor prive gebruik. Voor gebruik in bredere kring of voor gebruik binnen de club, graag eerst toestemming vragen.

Komende week worden hieronder de filmpjes gepubliceerd en zal een deel van de workshop worden uitgewerkt. Zoals eerder vermeldt: doe met de presentatie wat je wilt (het is slechts informatie), maar op het moment dat je het gebruikt voor een grotere doelgroep dan wil ik hiervan graag op de hoogte worden gesteld.

Observatie tijdens de bekerfinale (Batouwe-Probuild Lions) met nog ruim 5 minuten te gaan in het 4e kwart. Probuild is het momentum kwijt en staat 7 punten achter. Geen reden voor paniek, maar er is 1 ding dat mij als coach zorgen zou baren. En dat is dat mijn team nog geen teamfouten op het sheet heeft staan. Probuild is de controle over de wedstrijd kwijt. Mijn gevoel van de tribune is dat ze aan het eind (dus met nog 1,5 minuut te gaan) ze waarschijnlijk in een situatie willen zijn om fouten te maken om de klok te stoppen. Maar als je team met nog 3,5 minuut tot dat punt nog geen enkele fout heeft gemaakt, wat doe je dan als coach? Zeg je dat ze fouten moeten maken (dat betekent eigenlijk dat je zegt tegen je team dat je niet gelooft in een gewone comeback). Hoe krijg je voor elkaar dat je op 4 teamfouten komt te staan en jezelf in een situatie  brengt om met fouten de wedstrijd meer te controleren? Lastig…. comments zijn welkom.

Toelichting bij laatste onderwerpen workshop:
Afgelopen zaterdag 31 maart hebben we in de workshop tal van onderwerpen besproken. Het laatste onderwerp dat ik wilde behandelen ging over de invloed van de media. Het is een onderdeel van wedstrijdcoaching. Met media bedoel ik hier meer dan de verslaggevers die bij de wedstrijden rondlopen. Het gaat ook over de sociale media die een steeds grotere rol gaat spelen in de samenleving en dus ook in de beeldvorming van de organisatie, je team en van jou (als coach). Dat hoeft niet negatief te zijn, maar het is wel iets om in acht te nemen. Morris Tabaksblatt zei ooit: “Perception is everything”. Kijk zelf maar hoe je beeld wordt gevormd over voetbaltrainers, alleen door erover te lezen in de krant. Je neemt het aan voor waar. Je kent geen enkele trainer, je ziet geen of weinig trainingen, maar toch is de ene sympathiek, de andere een vakman enz. Mensen zullen dus ook zo over jou ‘oordelen’.

De grote vraag is, moet je je daarmee bezig houden? Je kunt je eigen plan trekken, je niets aantrekken van de buitenwereld. Maar helaas, zo werkt het niet. We zijn onderdeel van een groter geheel. Je bent visitekaartje van een organisatie, een uithangbord. In die zin zijn je woorden en daden belangrijk. Dus worden je uitingen in de pers ook gelezen door je bestuur, je begeleidingsteam en je spelers. Het is daarom belangrijk om goed te weten wat je wel en niet moet zeggen. Ik neem na de wedstrijd eerst even 5 minuten voor mezelf. In die tijd probeer ik de wedstrijd op een rijtje te zetten en vooral te formuleren wat ik wil gaan zeggen tegen de pers. De pers zal ergens op in gaan zoomen, maar het is belangrijk dat ik, als coach, een eigen boodschap probeer mee te geven. Niet om de waarheid te omzeilen of om iets te ‘spinnen’. Integendeel, je moet dichtbij jezelf blijven en authentiek zijn en vooral de waarheid spreken.

In de praktijk gaat het vaak zo. Een eerste 30 minuten wordt vervolgd met een teleurstellend 4e kwart. Een grafstemming in de hal, een teleurgesteld team. Verloren, terwijl het zo lekker ging in de eerste 30 minuten. Als je nu direct geïnterviewd zou worden, dan zullen de vragen van de journalisten direct ingaan op die laatste 10 minuten. Hoe heeft het kunnen gebeuren, wat is er aan de hand? Voor je het weet wordt je meegesleept en sta je je alleen maar te verdedigen. Of ben je met het schuim op je mond je hele team in de hoek aan het zetten. Een kleine pauze stelt alles in perspectief. Je schopt in de kleedkamer een prullenbak door de ruimte om je agressie en emotie kwijt te kunnen. Dan bedenk je dat de eerste 30 minuten precies het basketbal werd gespeeld dat je graag wilde. De vragen van de journalisten zullen nog steeds gaan over die laatste 10 minuten. Maar je kunt er wel aan toevoegen dat je over de eerste 30 minuten erg tevreden bent. Dat het team het basketbal speelde, om straks veel meer wedstrijden te gaan winnen. Dat je ook ziet dat er nog werk aan de winkel is, maar dat we wel op de goede weg zijn. Dat perspectief is voor iedereen belangrijk om weer gemotiveerd door te gaan naar de volgende wedstrijd.

Het is belangrijk omdat het een kans is om meer mee te geven dan alleen de oppervlakkige zaken rondom of in de wedstrijd. Elke keer als een coach over zijn team zegt dat ze een ‘geweldige verdediging hebben’, is een coach die zijn team een boodschap meegeeft. Die boodschap is: dit is wat wij zijn, hier kunnen we trots op zijn. Het is een middel, dat niet moet worden onderschat. Een goede coach die werkt met de pers is dus voorbereid en bedenkt wat hij wil meegeven aan zijn omgeving. Maak het simpel, maar bereid het wel voor.

Karaktereigenschappen van een coach zijn bij voorspoed positief en bij tegenwind, negatief. Deze zin staat in de sheet over de veranderende tijd en kritiek. Het is een fenomeen van de laatste jaren om iedereen ter verantwoording te roepen. Bij elke calamiteit wordt gezocht naar de verantwoordelijke. Kijk naar de verslaggeving rondom Gert Jan Verbeek. Bij Feijenoord was zijn stijl die van een koppige man die geen enkele concessie kon doen aan de oude garde en veel te hard trainde. Bij AZ was deze stijl juist geweldig. De spelers waren blij met de duidelijkheid en met het feit dat altijd van eigen kracht wordt uitgegaan. Het verschil: winnen. Oppassen dus om niet met alle winden mee te waaien. Trek je eigen plan, onderzoek je stijl, wees kritisch of het ook waar is, maar draai niet met elke tegenwind.

Comments are closed.