(Gepubliceerd op de DBL site op 16 januari 2014) Vrijwel alle teams spelen een aanval waarbij een pick&roll (vanaf nu PR) gebruikt wordt. Soms aan het begin van de aanval, vaak aan het einde van de aanval. Erik Braal laat zien waarom de PR zoveel gebruikt wordt.
De Pick&Roll, ook wel Screen and Roll genoemd, is een actie waarbij 2 aanvallers en dus ook 2 verdedigers betrokken zijn. De aanvaller met de bal krijgt een screen van een teamgenoot. En die teamgenoot rolt na het screen op de bal naar de basket. De P&R heeft verschillende varianten, maar is zo oud als de weg naar Rome. De liefhebbers herinneren zich de Utah Jazz met Stockton en Malone (klik hier). Het gebruik ervan is in de jaren erna alleen maar toegenomen.
De reden om de P&R te gebruiken is om de verdediging te laten kiezen. In een goed uitgevoerde P&R ontstaat een situatie waarbij de verdediging een actie moet stoppen en daarmee een andere actie moet opgeven. Dat kunnen verschillende dingen zijn: een schot van degene die de bal dribbelt, een lay-up van de roller die het screen heeft gezet of een schot of lay-up van 1 van de drie andere spelers. Verdedigingen zijn steeds beter geworden tegen dit tweemans spel en roteren help-verdedigers om een makkelijke score te voorkomen. Deze rotaties geven de PR zoveel mogelijkheden en kansen. Het is ook de reden dat teams het nu als halfcourt aanval spelen en soms als enige aanval spelen. Het creëert makkelijke, vaak open (en dus goede) schoten voor het hele team. Dat maakt de P&R – mits goed uitgevoerd – tot een goede aanval. Maar goed uitgevoerd betekent dat 5 spelers goed de ruimte benutten, de open man op tijd vinden, wel echt rollen naar de basket en onzelfzuchtig zijn.
In deze bijdrage wil ik de impact van een goed uitgevoerde PR laten zien. Allereerst een kleine bloemlezing, zonder volledig te willen zijn, van de verschillende vormen waarin de PR zich laat zien in de DBL.
Zoals eerder geschreven zorgt de PR ervoor dat teams moeten kiezen hoe ze de PR gaan verdedigen. Dat geeft kansen, want de keuze zorgt ervoor dat iets wordt weggegeven. De PR begint bij de agressiviteit van de speler met de bal. Als deze kijkt om te scoren, zorgt dat voor allerlei verdedigende reacties. Een voorbeeld in de wedstrijd tussen Den Bosch-Den Helder. De spelverdeler van Den Helder, Emanuel Ubilla, wordt door de verdediging van Den Bosch onder het screen door verdedigd. Dat betekent dat hij open is achter het screen.
Het vergt durf om dit schot te nemen. Als hij dit schot mist, is het een zeer effectieve verdediging. Er zijn dan namelijk niet veel alternatieve aanvalsvormen om dit te bestrijden als aanvaller. De verdediging kan steeds terugvallen en daarmee acties naar de basket makkelijk voorkomen. Daarom is een goed schot belangrijk bij een goede PR speler. En vertrouwen ook, want zoals gezegd: de bal moet er wel in!
Om dit schot te voorkomen, zijn er wat verdedigende oplossingen. De verdediger van de screener kan uitstappen om het schot te verdedigen. De balverdediger kan over de top van het screen vechten. Maar deze veranderingen geven ook weer nieuwe opties voor de aanval. Als de verdediging probeert een schot van de dribbelaar te voorkomen, dan is de roller die het screen zette waarschijnlijk open.
Hier een ander voorbeeld van een score uit een roll naar de basket. Ross Bekkering heeft zijn verdediger op zijn buitenste schouder en flitst naar de basket. Met een makkelijke lay-up als gevolg.
Lay ups zijn hoog percentage schoten, dus de meeste teams kiezen in hun verdediging voor het voorkomen van deze makkelijke schoten. Dat betekent dat de (tijdelijke) help van de andere 3 verdedigers moet komen. Dat voorkomt een lay up, maar geeft weer ruimte aan de andere aanvallers. De help van de verdedigers levert een rotatie op die ook weer nieuwe kansen voor de aanval biedt. Hier een aantal voorbeelden van een pass naar de roller waarop vroeg wordt geholpen en de reactie van de rollende speler door de bal door te passen naar de open speler.
Door de help van Nikki Hulzebos op de rol van Ross Bekkering, komt de verdediger op weakside voor een moeilijke keuze te staan. Hij moet 2 aanvallers verdedigen en verliest de snijdende Arvin Slagter uit het oog. Met een lay-up tot gevolg.
De pass kan via de roller naar de open man gaan, maar vaak zie je dat de rollende of de dribbelende speler zoveel aandacht krijgen van de verdediging dat er heel vroeg wordt geroteerd en geholpen. Dat is ook waarom de PR zo gevaarlijk is, als het goed wordt uitgevoerd. De verdediging moet anticiperen en proberen de actie voor te zijn, omdat te laat reageren geen optie is (als je tenminste wilt winnen). Een verdediging die vroeg roteert, geeft ook aanvallende mogelijkheden weg. In onderstaande beelden een aantal voorbeelden van vroege rotaties die goed worden gezien door de speler met de bal en waarvan de aanval profiteert.
Hier nog een ander voorbeeld:
En nog een voorbeeld:
De PR heeft vele varianten en geeft de aanval veel opties. Duidelijk is ook dat er goede spacing noodzakelijk is om de PR goed te laten werken. Het vraagt een team om een PR goed uit te voeren. Timing en spacing zijn cruciaal. Een PR kan dus een enorm wapen zijn, mits goed uitgevoerd. Daarnaast moet de speler met de bal over ‘courtvision’ beschikken. Hij moet zien wat de verdediging doet en een goed vervolg geven. Dat is ook het moeilijkste onderdeel van de PR. Het gaat behalve om ballhandling ook om inzicht. Omdat de PR zo vaak gebruikt wordt kan een coach niet zonder een goede PR strategie. Aanpassingen in zowel de aanval als de verdediging van de PR zitten in het standaardpakket van een goede coach. Daar is het team op voorbereid tijdens de trainingen. Dit is de (schaak)wedstrijd tussen de coaches.
De analyse is gemaakt met behulp van NAC Sports software.