We hebben het in alle bijdragen gehad over voordeel en welke stadia dit kan of moet doorlopen. Deze bijdrage gaat over voordeel in de halfcourt aanval. Binnen de halfcourt aanval is voordeel lastiger te realiseren. Het belangrijkste is dat voordeel hier door de spelers of eigenlijk het team echt gecreëerd moet worden. Voordeel komt uit een break-down situatie. Begrippen als spacing en timing komen daarbij om de hoek. Deze 2 termen werken voor je of tegen je. Een uitstekende play kan onderuit gehaald worden door 1 aanvaller die geen goede spacing ten opzichte van de bal en man houdt. In half-court situaties komt dit zeer nauw. Hierover in een latere bijdrage meer.
Er zijn een aantal situaties waarin de verdediging moet reageren op de aanval. Dat is bijvoorbeeld als er een close-out moet worden gemaakt. Er zijn 4 situaties (in een halfcourt aanval) waarop de verdediging op de aanval moet reageren. Dat is (1) als er een uitstekende 1-tegen-1 speler op het veld staat die steeds zijn man verslaat en een meerderheidssituatie creëert. Dat gebeurt als er (2) een goed screen wordt gezet, waarop de verdediging moet reageren (of een serie van screens) of een pick&roll wordt gespeeld. Dat gebeurt als er (3) een losse bal, aanvallende rebound of andere hustle play wordt gewonnen door de aanval waarbij over het algemeen de verdediging niet goed staat of (4) als er een personele mismatch op het veld staat, die wordt uitgespeeld door middel van een post-up of is ontstaan door een switch. Sommige situaties kunnen samenvallen, maar om te categoriseren en het verhaal niet te groot te maken, kies ik voor deze 4 situaties. Laten we ze alle 4 doorlopen en zien welke keuzen er moeten worden gemaakt.
(1) een 1-tegen-1 speler creëert een meerderheidssituatie: Internationaal zie je dat veel teams collapsen op een goede speler. Ze dwingen daarmee een pass af en zorgen ervoor dat ‘mindere’ spelers een bijdrage moeten leveren. Daarnaast is het ook een ‘percentage-play’. Het schotpercentage wordt lager. Een pass weg van de basket is ook een nieuwe kans om een voordeel van de aanval te elimineren. In de NBA is het lastiger om zo’n speler te stoppen dan in Europa. De verdedigende 3-seconden regel is hiervoor de reden. In vrijwel alle goede competities verdedigen teams op de bal met pressie (dus ook op een goede 1-tegen-1 speler) en daarachter worden zone-principes gehanteerd. Maar op zich is deze verdedigingskeuze ook een situatie waarvan de aanval kan profiteren. De aanvaller verslaat zijn persoonlijke verdediger, een help-verdediger staat in positie (zone) om te helpen, maar dat creëert ook direct een pass en een close-out situatie.
Huertas valt zijn verdediger Sergio Rodriguez aan die onder het pick&roll screen is gegaan. De help&recover actie vanuit de ballside corner is niet effectief en met de drive creëert Huertas een 4-tegen-3 situatie. Inside speler Antic van Real Madrid moet helpen op de drive en met 2 driepuntsschutters op de lijn, is de help-the-helper te laat om Lampe van een score af te houden. Voordeel gecreerd door middel van een 1-tegen-1 situatie uit te spelen.
(2a) Een screensituatie zonder de bal: Een situatie waarbij de aanvaller een screen krijgt, leest wat zijn verdediger geeft en hiervan gebruik maakt. Een situatie die voordeel creëert. Onderstaand fragment komt ook uit de wedstrijd Caja Laboral tegen Real Madrid. Oleson die de bal reversed en een screen krijgt (standaard transitieplay waarbij de passer een backscreen krijgt, voor een lay-up naar de basket en de twee inside spelers een staggered screen zetten voor de man in de hoek). Om het fragment goed te begrijpen is het belangrijk te weten dat Oleson een heel goede (linkshandige) driepuntsschutter is.
In het fragment is duidelijk hoe 1 screen voordeel creëert, daarna wordt het voordeel behouden (pass naar opposite wing) en met de baseline dribbel van Huertas en de pass naar de top en wordt de verdediging helemaal uitgespeeld in de keuzes die worden gemaakt. De 1e actie van Oleson door vanaf de top het screen aan te vallen, resulteert erin dat Antic moet helpen onder de basket en ook de skippass en volgende pick&roll moet verdedigen. De aanval zou helemaal af zijn geweest als Lampe (Caja) een screen op Reyes (Madrid) had gezet, zodat hij geen close-out had kunnen maken op het schot van Oleson in de hoek. Maar ondanks dat is Oleson als schutter te goed om hem zoveel ruimte te geven. Een prachtige teamaanval waarin voordeel wordt verzilverd.
(2b) Een screensituatie met de bal: Een situatie waarbij een screen op de bal wordt gezet (pick&roll), maar ook een hand-off of andere vormen waarbij 2 aanvaller (en dus ook 2 verdedigers) bij de actie met de bal betrokken zijn. Pick&Rolls worden veel in transitie situaties gebruikt om vroeg voordeel te creëren. Het zou daarom ook in deel 4 worden behandeld. De principes zijn hetzelfde en daarom laat ik hier een situatie zien dat het in beide gevallen wordt gebruikt. Meer over de pick&roll is hier te lezen. Het gaat over de verdediging, maar om goed te verdedigen, moet je de aanvallende intenties kennen.
Hieronder een fragment van hoe de pick&roll een voordeel creëert. In dezelfde aanval speelt Milaan 2 keer een pick&roll op top en creëert de pass van pointguard Omar Cook tweemaal een pass die voordeel oplevert. De eerste keer wordt dit niet benut, de tweede keer levert het wel wat op.
In bovenstaand fragment wordt duidelijk dat timing van essentieel belang is voor het goed benutten van voordeel. De pass van pointguard Omar Cook is net iets te laat om in eerste instantie het voordeel te benutten. Daardoor is de cutter ook net niet meer open en rest Manchinelli niets anders dan of terug te passen of zelf iets te creëren. Hij kiest ervoor om terug te passen en dit resulteert in 2 vrije worpen.
Tot slot een fragment uit de halve finale van de Euroleague van dit jaar in Istanbul. De pick&roll wordt door Panathinaikos in elke aanval gebruikt om voordeel te creëren. Aanvallend is de pick&roll een 5 tegen 5 aanval geworden, die ook 5-tegen-5 verdedigend moet worden opgelost. In het fragment zie je dat Diamantidis een pick&roll met Maric speelt. Screenverdediger Kristic stapt erg ver uit om Diamantidis te stoppen. Dit creëert een 3-tegen-2 met de pass naar de top. Topteams spelen de pick&roll om de 1e of de 2e pass inside te geven. In dit geval rolt Maric richting de ring. Feitelijk bepaalt de verdediging (in dit geval Kirilenko) of de pass inside of outside wordt gegeven. Kirilenko verdedigt naar buiten, en dit geeft Maric de ruimte om de tweede pass te ontvangen en het voordeel te benutten.
In een volgende bijdrage werk ik punten 3 (een losse bal, aanvallende rebound) en 4 (mismatch) verder uit. In alle gevallen wordt gekeken hoe zo snel mogelijk een verdediging kan worden gedwongen een keuze te maken. De (voordeel)situatie moet nadat het is gecreëerd, worden voortgezet met een pass of dribbel of worden benut met een hoog percentage schot. Verder zal ik ook aandacht besteden aan de extra pass.