In een eerder verschenen bijdrage op deze site heb ik geschreven dat ik op regelmatige tijden iets zou schrijven over “voordeel”. Vandaag een introductie over het hoe en waarom van dit verschijnsel. Iedereen begrijpt dat in een aanval een voordeelsituatie moet worden gecreëerd. En vaak gebruiken we de term ook wel, maar dan meer voor transitie-situaties. We creëren een overtal-situatie – een voordeel-situatie – om een hoog percentage schot te krijgen. Over deze situatie wil ik wel gaan hebben, maar in eerste instantie gaat het over het voordeel in halfcourt-situaties.
Voordeel is een term die vooral in de zuidelijke landen, en dan met name in Italië, wordt gebruikt voor een type basketbal. Op het gevaar af dat het om woordspelletjes gaat, zal ik daarom steeds onderdelen van het begrip uitwerken voor situaties op het veld. Voordeel is een belangrijk onderdeel van het spelen van een ‘read-and-react’aanval. Het reageren op wat de verdediging doet. Daarmee is niets nieuws gezegd, want dat probeert iedere coach zijn spelers bij te brengen. Voordeel creëren en voordeel behouden, voordeel voortzetten zijn daarin termen die je als coach kunnen helpen om echt begrip bij te brengen van het spelen met ‘wat de verdediging geeft’. Als je als coach je spelers deze wijze van spelen aanleert, dan coach je op een strategische manier.
Ik kwam voor het eerst in aanraking met de term door het lezen van het boek ‘De Kunst van het Coachen’ van Toon Gerbrands. In volleybal is het een gebruikelijke manier om te kijken naar beslissingen. Jaren later ging ik naar een grote coachclinic in Barcelona waar Ettore Messina dezelfde termen gebruikte. Toen viel het kwartje, want al die tijd was ik wel bezig geweest met het opleiden van spelers in beslissingen die waren gebaseerd op de verdediging, maar met de term ‘voordeel’ was ineens alles verdiept. Het bleek veel makkelijker om over te brengen aan de spelers hoe je de verdediging beweegt, de verdediging aanvalt en de verdediging uitspeelt. Er was 1 term: voordeel. Je creëert (1) het door een situatie te scheppen die de verdediging dwingt te kiezen, je zet voordeel voort (2) door een goede volgende actie (1e pass) en je behoudt voordeel (3) door de volgende pass (2e pass) of actie. Met als einddoel om een goed schot te creëren. Over de laatste valt weer een andere serie artikelen te schrijven.
In mijn volgende bijdragen zal het dus steeds gaan over deze 3 factoren of beslissingen. Het is – mijns inziens – een van de belangrijkste factoren waarom het gebruik van de pick&roll zo’n geweldige ontwikkeling doormaakt. Met deze termen zullen we in de loop van de volgende artikelen ook een betere keuze kunnen maken tussen welke aanval te gebruiken en waar je bepaalde spelers in de aanval wilt hebben. Verder zullen we ook voordeel bekijken in verdedigend opzicht, want als je in de aanval ‘voordeel’ kan creëren, is het ook mogelijk om voordeel te elimineren.
In de afbeelding hierboven is de betekenis van voordeel in de Van Dale afgedrukt. Het mag duidelijk zijn dat de aanvallende partij – en dus het team in balbezit – altijd een voordeel heeft ten opzichte van het verdedigende team. Het is voordeel in de zin van betekenis drie, een gunstige omstandigheid. Sergio Scariolo zou dit half-voordeel noemen. We komen hier later nog op terug als we voordeel in Europees basketbal bespreken. In mijn volgende bijdrage ga ik verder in op het creëren van voordeel en het voortzetten ervan.
©02-11-2010 Erik Braal