In mijn vorige bijdrage ging het over voordeel van de aanvallende partij bij balbezit. Dit was een beperkt voordeel, maar de bal is goud waard en daarom een belangrijk uitgangspunt in de aanval. Die bal moet immers door de ring, zonder bal geen punten. Laten we uitgaan van dezelfde situatie zoals omschreven in de eerste bijdrage. Een aanvaller met bal, sneller dan zijn verdediger, staat klaar om de basket aan te vallen. Hoe reageert de verdediging en hoe kunnen we als aanvallende team het voordeel dat we hiermee verkrijgen voortzetten? In diagram 1 zien we de aanvaller een actie naar de basket maken.
Op deze actie zal de verdediger van de man van de top een help&recover actie maken. Deze actie creëert voordeel, mits de juiste pass (op het juiste moment) wordt gemaakt. In een goed verdedigend team zal vanaf weakside een korte help worden geboden op deze actie (zie diagram 2). Natuurlijk spelen hier voor het aanvallende team de principes van spacing en timing een belangrijke rol. Die moeten in ieder geval goed worden nageleefd, anders heeft het hele idee van ‘voordeel’ geen grond. Maar aan de hand van de situatie in diagram 2 is het belangrijk wat de speler op top met de bal gaat doen. Ter verduidelijking: er is een voordeel gecreëerd, het moet alleen worden voortgezet. Het is nu
misschien ook zinvol om na te gaan wat onder ‘voordeel’ wordt verstaan. Voordeel is voor het aanvallende team dat de verdediging in beweging is (1), iets op heeft gegeven, of een optie aan de aanval heeft gelaten (2) en in een situatie is gebracht dat de aanval controle uit kan oefenen over de verdediging (3) door die steeds te laten reageren. In diagram 2 is een voordeel gecreëerd, dat voordeel kan worden uitgebuit door een schot van een goede schutter op deze pass. Interessanter is de beslissing van de man die de eerste pass krijgt. Dit moet een goede beslisser zijn met de bal, want zijn volgende actie bepaald de waarde toevoeging van de speler die de eerste actie maakte. Hierin speelt dus al het soort aanval dat je speelt, en wie je op de top wilt hebben staan. Dit is niet een onderwerp om nu verder uit te diepen, maar komt zeker nog aan bod.
Het is hierom dat spelers een triple-threat aanleren. Als de speler op top de bal krijgt, heeft hij in die situatie 3 mogelijkheden: hij schiet, dribbelt of passt. Als je coacht vanuit het principe van ‘voordeel’ dan leer je de speler in deze situatie waarom hij moet schieten, dribbelen of passen. En deze beslissing wordt gemaakt op basis van de informatie die de speler heeft “gezien”. Zijn actie bepaalt namelijk of deze aanval een goede aanval wordt. En het is waarom ik in mijn vorige bijdrage schreef dat de tweede pass zo’n belangrijke actie in de aanval is. Als namelijk de weakside verdediger helemaal roteert, wordt het voordeel voortgezet door een pass naar de aanvaller op de weakside wing. De verdediging is dan helemaal weggespeeld en er moet een actie volgen. Als de weakside verdediger in een help&recover situatie staat en half helpt, moet de man op top een andere actie maken om het voordeel voort te zetten. Hij kan hierbij 2 dingen doen. Een schotfake om de weakside verdediger te binden (en alsnog een pass te geven aan de weakside aanvaller), of een 
dribble-drive in het gat tussen de weakside verdediger en zijn eigen verdediger (zie diagram 3).
Afhankelijk van de reactie van de verdediging en de rotatie die de verdediging zal maken, moet hieruit een goede beslissing volgen. Nogmaals, zijn pass is cruciaal, omdat hiermee het voordeel wordt voortgezet. Als zijn volgende pass een pass is met ritme (dus snelheid en accuratesse) dan is de verdediging op een achterstand gezet en kan het alleen nog maar reageren op de aanval. De aanval heeft controle. Zij bepalen welk schot ze gaan nemen in de aanval.
Voordeel is hiermee vooral een strategische manier van basketballen. Je geeft je spelers een aantal principes mee en traint de spelers in het maken van goede beslissingen. Je kunt hier prima ‘plays’ voor gebruiken, want ook hier zijn principes in te gebruiken. De meeste coaches zullen kiezen voor een motion-offense, omdat hierin al veel situaties kunnen worden getraind. In het moderne basketbal zie je dat plays de nieuwe motion-offense zijn en dat de passing game vaak wordt gebruikt als continuïteit van de set-offense. In mijn volgende bijdrage ga ik in op situaties rondom de ‘early’offense en waarom dit met de 24 seconden klok zo belangrijk is geworden. Want het mag duidelijk zijn dat een vroeg voordeel creëren, de situatie rondom beslissingen enorm vergemakkelijkt. Maar later hierover meer.
© 04-12-2010 EB